Diyalektik Davranışçı Terapi

Diyalektik davranış terapisinin (DDT) kurucusu Marsha Linehan’ın ilk araştırmalarda amacı intihar davranışını tedavi edecek bir terapi geliştirmektir. Bunun için eğitimini aldığı davranış terapisi yöntemlerini intihar davranış riski yüksek bir danışan grubuyla denemeye başlar. Fakat beklentilerinin aksine sadece davranış terapisi yöntemleri işe yaramaz.

Bunun üzerine Marsha Linehan değişim odaklı terapiden daha çok kabul odaklı yöntemleri kullanmaya karar verir.  Fakat bu sefer de danışanlar sorunlarının çözülmediğini söyleyerek terapiden memnun kalmaz. Yıllar süren psikoterapi laboratuvarı araştırmaları, süpervizyon, araştırma ekibiyle tartışmalar, alandaki BDT yöntemlerinin araştırılması ve denenmesi sonucunda ortaya çıkan DDT hem değişim hem de kabul odaklı terapilerin özelliklerini ustalıkla harmanlamış olacaktır.

DDT’nin özünde ‘kabul ve değişim sratejileri’nin ustalıklı bir şekilde harmanlanması yatar. Kabule dayalı stratejilerde Zen prensipleri ve Mindfulness temel alınmıştır. Mindfulness becerisiyle danışanların kendi davranışlarını, duygu, düşüncelerini ve çevrelerinde olanları yargılamayan bir tarzda ve değiştirmeye çalışmadan gözlemlemeleri ve tanımlamaları amaçlanır.

Değişim stratejileri başlığı altında ise, maruz bırakma, edimsel yönetim, sorun çözme, bilişsel yeniden yapılandırma gibi bilişsel-davranışçı terapi prensiplerini sayabiliriz. DDT terapistleri bu stratejileri danışanın vaka formülasyonu ve hedef davranışlarına göre uygular.

Kabul ve değişimin beraber kullanımı ciddi duygu regülasyonu sorunu olan bireylerde özellikle önemlidir, çünkü bu bireyler kendilerine dayatılan ve kabul içermeyen değişim taleplerini yaşadıkları zorlukları boşa sayan bir yaklaşım olarak görebilir ya da değişim içermeyen kabul yaklaşımlarını amaçlarına ulaşma konusunda yetersiz sayabilir.

1993’de Marsha Linehan’ın “Borderline Kişilik Bozukluğunun Bilişsel Davranışçı terapi ile tedavisi” adlı kitabı çıkar. Bu kitapla beraber biyososyal ve diyalektik kuramsal temeller, terapi hedefleri, varsayımları ve uygulamalarıyla DDT ortaya çıkar. Bu yıl yazdığı otobiyografi kitabında Marsha Linehan, 16 yaşında hastaneye yatışıyla başlayan kendi ruh sağlığı sorunlarını anlatır. İki yıl hastane yatışı sonrasında çıktığında karar vermiştir: kimsenin bir daha benzer acılar çekmemesi için bir tedavi geliştirmek.

DDT Borderline Kişilik bozukluğunun tedavisiyle ortaya çıkmış olsa da diğer psikolojik sorunlarda kullanımı birçok araştırma tarafından desteklenmektedir. Örneğin, araştırmalar Borderline kişilik bozukluğu olan bireylerin yaklaşık 4 psikolojik tanıya daha sahip olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, Borderline kişilik bozukluğu tedavisinde etkin olan DDT yaklaşımı, intihar eğilimi, depresyon ve travma semptomları gibi sorunların çözümünde de etkilidir.

Son yıllarda DDT, Borderline kişilik bozukluğu yanında, diğer yaygın duygu regülasyonu sorunlarının çözümünde de sıklıkla kullanılmıştır. Örneğin, yoğun olumsuz duygulanımı regüle etmede işlevsiz başa çıkma yöntemlerinin kullanıldığı yeme bozukluğu, madde kullanımı, ve travma temelli psikolojik bozukluklarda da DDT adapte edilerek kullanılmaya başlanmıştır.

Standart DDT haftalık bireysel terapi, ihtiyaç duyulduğunda kullanılan seanslar-arası telefon koçluğu, haftalık grup beceri eğitimi, ve takım süpervizyon toplantısından oluşan prensipe dayalı bir psikoterapi yaklaşımıdır. DDT protokolleri olan ama protokole değil, prensibe dayalı bir terapi yaklaşımıdır.

1993’de ilk olarak borderline kişilik bozukluğu ve intihar davranışının tedavisinde uygulanan DDT bugüne gelindiğinde birçok diğer psikolojik bozukluğun tedavisinde etkililiği gösterildi. Depresyon, yeme bozuklukları, öfke, dürtüsellik, bipolar bozukluk, disosiyasyon, DEHB, travma, cezaevi popülasyonlarıyla ve diğer duygu regülasyonu sorunlarının tedavisinde kullanıldı. “Yaşamaya değer bir hayat” mottosuyla öne çıkan terapi, bireysel terapi ve grup beceri eğitimi paketiyle bireylere işlevsel ve yeni başa çıkma becerileri öğretmeyi hedeflemektedir.

DDT hakkında yapılan araştırmaların bir listesi için https://behavioraltech.org/research/evidence/ websitesini inceleyebilirsiniz.